HÜDA PAR Van İl Başkanlığı: Başkale'de ıslah edilmeyen dere yatağı sel felaketine kapı aralıyor

28 Temmuz 2021 Çarşamba günü Başkale ilçesinde sağanak yağış neticesinde meydana gelen sel felaketi 31 Temmuz 2021 tarihinde etkisini artırarak Esenyamaç Mahallesi ile Onikidere Mezrası'nda çok sayıda evde hasara yol açtı, onlarca hayvan telef oldu.

HÜDA PAR Van İl Başkanlığı tarafından oluşturulan bir komisyon, sel felaketinin yaşandığı bölgelerde incelemelerde bulunarak kaymakamlık, jandarma, yardım kuruluşları ve mağdur halk ile yaptıkları görüşmelerden yola çıkarak bir rapor hazırladı.

Selin vurduğu Esenyamaç Mahallesi hakkında gözlemlere yer verilen raporda, mahallenin dere yatağına kurulu olduğu ve 2 bin 500'e yakın nüfusunun olduğu hatırlatıldı.

Tamamen dağlık olan arazi üzerinde bulunan dere yatağına çok sık bir şekilde evlerin inşa edildiği belirtilen raporda, "İlgili dere yatağı ıslah edilmemiş olup her türlü heyelan ve sel felaketlerine açıktır. Sel nedeni ile yüksek yerlerde kalan evler hariç nerdeyse köyün tamamı selden etkilenmiştir. 11 ev tamamen yıkılmış, 30 civarı ev kullanılamaz hale gelmiştir. Onlarca ev ağır hasar almıştır.  Köyün tüm sokakları sel nedeni ile oluşan taş, toprak ve çamur ile doludur. Tarım arazilerinden dere kenarında olanlar büyük oranda zarar görmüştür. 15-16 civarı büyükbaş hayvan telef olmuştur. 1 adet minibüs sele kapılmış ve kullanılamaz hale gelmiştir. 1 dükkân eşyaları ile beraber kullanılamaz hale gelmiştir. " denildi.

"Uyarılar çok sayıda can kaybıyla sonuçlanabilecek büyük bir felaketi önlemiştir"

Selin ardından selzedelerin gıda ve barınma gibi ihtiyaçlarının yetkililer tarafından karşılandığına işaret edilen açıklamada, "Kaymakamlığın, muhtarın ve köy dışında bulunan çobanın erken uyarıları ile köylülerin evlerini terk etmiş olmaları çok sayıda can kaybıyla sonuçlanabilecek büyük bir felaketi önlemiştir." ifadesine dikkat çekildi.

Köy halkının talepleri: Dere yatağı ıslah edilsin, zararlarımız karşılansın

Köy halkının taleplerinin aktarıldığı raporda, şunlar kaydedildi: "Köy Halkı, Muhtar ve İmamın ortak talebi; köyün Afet Bölgesi ilan edilmesi.  Köy içindeki enkazın acilen kaldırılması.  Dere yatağının ıslah edilmesi.  Kalıcı konutların kış gelmeden yapılması.  Dere yatağının dışında, daha yaşanılabilir alanlarda evlerin yeniden inşa edilmesi.  Selden zarar gören tarım arazilerinden kaynaklı zararların giderilmesi.  Köy halkının geçim kaynağı olan hayvanların telef olmasından kaynaklanan zararların giderilmesi.  Yok olan ve kullanılamaz hale gelen ev eşyalarının temini için mali yardım yapılması."

Başkale merkezdeki sel: "Yetersizliğine rağmen istinat duvarı ve DSİ kanalları büyük bir felaket yaşanmasının önüne geçmiştir"

Raporda, Başkale ilçe merkezinde yapılan görüşmelere ve incelemeler sonucu elde edilen tespitler ise şöyle sıralandı: "Selden etkilenen esnaf, dükkânların bulunduğu alanın yokuş aşağı olduğunu beyan etmiş ve Başkale'nin yüksek yerlerinden ani yağış nedeniyle oluşan sel ve taşkınların doğrudan bu esnafın iş yerlerine doğru geldiği gözlemlenmiştir.  Başkale ilçe merkezine gelebilecek sel felaketlerinin önüne geçmek adına ilçe dışında istinat duvarının ve DSİ kanallarının olduğu gözlemlenmiştir. Ancak söz konusu duvar ve kanalların yıllar içerisinde oluşan sel ve yağışlar nedeni ile dolduğu ve oluşan son seli engellemede yetersiz kaldığı görülmüştür.  Yetersizliğine rağmen istinat duvarı ve DSİ kanalları selin getirdiği çamur ve taşları tutarak daha büyük bir felaket yaşanmasının önüne geçmiştir.  Zarar Tespit Komisyonlarının bir kısım esnafın zararını tespit ettiği ancak bir kısım esnafın zararının halen tespit edilmediği görülmüştür. İlçe merkezi sel nedeni ile oluşan çamurdan temizlenmiştir."

Raporda, Başkale merkezdeki halkın ve esnafın talepleri ise şöyle belirtildi: İstinat duvarı ve DSİ kanalları temizlenip yenilenmeli ve işlevini tam görecek bir kapasiteye kavuşturulmalıdır.  Zarar Tespit Komisyonları geri kalan esnafın da zararlarını tespit etmeli ve gerekli ödemeyi yapmalıdır.  Zarar nedeni ile devlete olan borçlar ötelenmeli ve mali destek sunulmalıdır. "

Sonuç ve öneriler

Raporun sonuç ve öneriler kısmında, "Esenyamaç Mahallesi açısından; Esenyamaç Mahallesi "Afet Bölgesi" ilan edilmelidir.  Köy içindeki enkaz acilen kaldırılmalıdır. Dere yatağı ıslah edilmelidir. Kalıcı konutlar kış gelmeden yapılmalıdır. Dere yatağının dışında, daha yaşanılabilir alanlarda evler inşa edilmelidir. Selden zarar gören tarım arazilerinden kaynaklı zararlar giderilmelidir. Köy halkının geçim kaynağı olan hayvanların telef olmasından kaynaklanan zararlar giderilmelidir. Yok olan ve kullanılamaz hale gelen ev eşyalarının temini için mali yardım yapılmalıdır.

Başkale merkez açısından; İstinat duvarı ve DSİ kanalları temizlenip yenilenmeli ve işlevini tam görecek bir kapasiteye kavuşturulmalıdır. Zarar Tespit Komisyonları tarafından geri kalan esnafın da zararları tespit edilmeli ve gerekli ödeme yapılmalıdır. Zarar nedeni ile devlete olan borçlar ötelenmeli ve mali destek sunulmalıdır." ifadeleri sıralandı. (İLKHA)