Prof. İrvan: Gazetecilik, sorunların çözümü için otoriteleri zorlayan bir meslek grubudur

Gazeteciler; birçok ortamda kimi zaman zor koşullarda çalışmalarını sürdürerek, toplumu bilgilendirmek maksadıyla haber, fotoğraf ve görüntü üretmeye çalışıyor.

24 Temmuz 1908 tarihinde basında sansürün kaldırılışı nedeniyle 24 Temmuz günü, gazetecilik mesleğini icra edenleri onurlandırmak için Gazeteciler ve Basın Bayramı olarak kutlanıyor.

"24 Temmuz Gazeteciler ve Basın Bayramı" dolayısıyla İLKHA muhabirine açıklamalarda bulunan Üsküadar Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Süleyman İrvan, basın mensuplarının yaşadığı sorun ve sıkıntıları anlattı.

"Ekonomik anlamda bağımsız olmayan gazeteciden iyi haber üretmesini beklemek çok zor"

Prof. Dr. Süleyman İrvan

Gazetecilerin birçok sorunu olduğuna değinen İrvan, "Şu anda yaşadığımız ekonomik sorunlar var, ülkenin yaşadığı ekonomik sorunlar medyayı da etkiliyor. Örneğin basılı gazeteler çok ciddi bir sorunla karşı karşıya çünkü kağıt ithal ediliyor, ithal kağıda gazete basılıyor. Dolayısıyla gazete fiyatları inanılmaz derecede artmış durumda ve maliyetler katlanmış durumda bu nedenle basılı gazeteler ne kadar sürer bilmiyorum, gerçekten ciddi bir problem var. Ücretlerde ciddi bir kayıp var, gazeteciler genellikle asgari ücretle çalışıyor. Özellikle muhabirler asgari ücretle çalışıyor. Dolayısıyla asgari ücretle İstanbul, Ankara, İzmir gibi bir yerde yaşamak çok kolay değil. Gazetecinin, muhabirin işe gidip gelirken veya ev kiralarken yaşadığı sıkıntıları asgari ücretle karşılaması çok mümkün değil. Ekonomik anlamda bağımsız olmayan gazeteciden iyi haber üretmesini beklemek çok zor. Bunun dışında mesela iş bulma konusunda bir takım sıkıntılar yaşanıyor. Basın sektörü de giderek daraldı, haber kuruluşları az sayıda muhabirle daha çok sayıda haber girmeya çalışıyor. Basın İlan Kurumu son dönemde gazetelerin istihdamını teşvik edici bir takım düzenlemeler yaptı; resmi ilanlarla ilgili bir düzenleme söz konusu o düzenleme çerçevesinde haber sitelerinin resmi ilan alabilmesi için belli sayıda muhabir istihdam etmesi gerekiyor, aslında bunlar iyi şeylerdir. Bunlar haber kuruluşlarını ekonomik anlamda ayakta tutabilecek mi? Resmi ilanlardan gelen gelirler gerçketen yeterli mi? Bilmiyorum ama böyle sorunlarda var. Hem istihdamı teşvik edici bir yandan güzel ama öbür yandan ne kadar sürdürülebilir mesela ilan pastasının büyümesi lazım, daha çok kişiye istihdam olanağı sağlayabilmesi lazım. İletişim fakültelerinden mezun olan gençlerin iş bulabilmesi lazım. Çok sayıda sorun var." dedi.

"Gazeteci bir yandan özgür olsunlar diyoruz ama etik ilkere uygun habercilik yapmasını da istiyoruz"

Gazeteceliğin etik sorunlarınında olduğunun altını çizen İrvan, "Bugünü basın özgürlüğü için mücadele günü olarak anıyoruz ama aynı zamanda gazetecilerin etik ilkere uygun habercilik yapmasını da istiyoruz. Bir yandan özgür olsunlar diyoruz ama bu özgürlüğü aynı zamanda sorunlu bir biçimde de kullansınlar istiyoruz. Toplumu doğru bilgilendirsinler de istiyoruz. Etik ilkelere uygun davransınlar istiyoruz." diye belirtti.  

"Gazetecilik, çözüm gazeteciliği olmak zorundadır"

Gazetecilik mesleğinin gücü yüksek bir meslek olduğunu vurgulayan İrvan, "Bir haberin etkisi çok büyük olabiliyor. Gazetecinin bunun farkında olması lazım, elindeki gücün farkında olması lazım. Yaptığı haberle neler yapılabileceğini görmesi lazım. Gazetecilik bizde sorun çözme mesleği olarak çok fazla görülmüyor. Ne demek istiyorum, mesela bazı sorunlar gazeteciler dile getirdiğinde daha kolay çözülüyor. Gazeteciler sadece resmi açıklamalarla yetinmeseler daha çok halkın arasında dolaşarak, halkın sorunalrına tercüman olsalar aslında daha çok sorunu daha kolay yoldan çözme aracı haline gelebilirler. Bu şekilde çözülmüş çok sayıda sorun var. Gazetecilik, çözüm gazeteciliği olmak zorundadır. Çözüme de destek olmak zorundadır. Eğer bir yerde yanlışlık, suistimal varsa orada gazeteci haber yaptığında otoriterler 'burada sorun var, sorunu çözelim' diyor. Gazeteci eğer sorunun çözülüp çözülmediğini takip ederse sorun daha kolay çözülüyor. Gazetecilik, sorunların çözümü için otoriteleri zorlayan bir meslek grubudur. Gazetecilik çözüm gazeteciliği olmak zorundadır. Biz ne yapıyoruz? Bizimkiler sadece sorunları dile getiriyor hatta onları bile çoğu kez yapmıyor. Sadece sorunu dile getirmek bence doğru değil, sorunu gösterip aynı zamanda çözümü için öneriler varsa onları da göstermek lazım. O sorunun nasıl çözülebileceğini de hatırlatmak lazım." diye konuştu.

"Gazeteci, herkesin kaçtığı yere koşarak giden kişidir"

Üniversite tercih dönemi olması münasebetiyle gazetecilik mesleğini seçecek gençlere birtakım tavsiyelerde bulunan İrvan, "Gazetecilik aslında insanaların sadece sorunlarını veya çözüm önerilerini dile getiren değil aynı zamanda onlara ülkede ve dünyada ne olup bittiğini aktaran, herkesten önce ne olup bittiğini bilen bir meslektir o yüzden adrenalini yüksek bir meslektir. Çünkü herkesten önce öğreniyorsunuz. Gazeteci, herkesin kaçtığı yere koşarak giden kişidir. Bir olay olduğunda herkes oradan kaçar ama gazeteci oraya koşarak gider çünkü haber oradadır. Haber neredeyse oraya giden kişidir gazeteci o yüzden gazetecilik okumak isteyen gençlere hep şunu söylüyorum; gazeteci olmak istiyorsanız bu özelliğe sahip misiniz, mesela mesela meraklımısınız? Eğer meraklıysanız o zaman o zaman gazetecilik size uygun bir meslek olabilir. Merak etmiyorsanız gazetecilik yapamayabilirsiniz çünkü gazetecilik aslında biraz sorgulayan bir meslektir. Her bilgiyi sorgulayacaksınız, merak edeceksiniz, öğrenmek için çaba göstereceksiniz, insanları bilgi vermek için zorlayacaksınız yani hemen küsmeyeceksiniz hemen ayrılmayacaksınız; size bilgi vermiyorlarsa o bilgiyi almak için çaba göstereceksiniz. Gazetecilik böyle bir meslektir. Bu özelliklere sahip olan, okumayı seven, edebiyatı seven insanlar çünkü haber yazmakta aslında bir edebiyattır. Hem edebiyatı, kalemi güçlü olacak hemde sormaktan kaçınmayacak, cesaretli olacak. Gazetecilikte cesarette çok önemlidir; korkmayacak, üzerine üzerine gidecek. Zaman zaman belki tehditte alacak ama gazetecilik böyle bir meslektir. Siz halk adına doğruları öğrenme ve aktarma işinde olacaksınız. Gazetecilik yapmak isteyen gençlerin kendilerini bu anlamda sorgulamasını istiyorum. Ben bu özelliklere sahip miyim, bunu yapabilir miyim, yeterince cesaretli miyim, yeterince meraklı mıyım, yeterince sorguluyor muyum? Diyen gençler, gelsinler." ifadelerini kullandı. (İLKHA)