Üniversite kütüphanelerinde dijital korsan skandalı

Bir profesörün üniversite öğrencileri için korsan fotokopicide kitap bastırırken yakalanmasının ardından yeni bir skandal daha patlak verdi. Üniversite kütüphanelerindeki binlerce kitabın üniversite yönetimleri tarafından taranarak dijital ortama aktarılabildiği, e-mail, USB, taşınabilir bellek gibi araçlarla paylaşılabildiği ortaya çıktı.

Üniversitelerdeki dijital korsan skandalı, bir ihbarı değerlendiren Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği (TBYM)’nin araştırmasıyla deşifre edildi.

1 YILDAN 5 YILA KADAR HAPİS

Telif haklarının korunması için gerekli özeni göstermesi gereken üniversitelerin açıkça hak ihlali yapmasının kabul edilemeyeceğini belirten TBYM Genel Sekreteri Av. Melahat Boran, üniversite yönetimlerine, dijital korsan kitap uygulamasının bir an evvel durdurulması çağrısında bulundu. Aksi halde yasal yollara başvurmak zorunda kalacaklarını belirten Av. Melahat Boran, üniversite kütüphanelerindeki korsan skandalı hakkında şu bilgileri verdi:

“Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK)’nda, eser sahibi ya da lisans sahibinin izni olmaksızın herhangi bir eserin yayınlanması, temsil edilmesi, işlenmesi, umuma iletilmesi, çoğaltılması eser sahibinin FSEK’ten doğan haklarını ihlal etmekte ve ihlal edenler aleyhinde hukuki ve cezai yaptırımlar uygulanmaktadır.

Kitapların hak sahibi olmayanlar tarafından izinsiz ve bedel ödemeden taranması, çoğaltma hakkının ihlali, bunun çeşitli yollarla kullanıcılara ulaştırılması yayma hakkının ihlali, birden fazla kişiye ağ üzerinden ulaştırılması umuma iletim hakkının ihlali, eserlerin işlenebilmesi ise işleme hakkının açık ihlalidir.

Bir eseri FSEK madde 71 uyarınca hak sahibinin yazılı izni olmaksızın; herhangi bir şekilde işleyen, temsil eden çoğaltan, herhangi bir şekilde dağıtan, yayan, ticaret konusu yapan, umuma ileten, yayımlayan ya da hukuka aykırı olarak işlenen veya çoğaltılan eserleri satışa arz eden, satan, kiralamak veya ödünç vermek suretiyle ya da sair şekilde yayan, ticarî amaçla satın alan, ithal veya ihraç eden, kişisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran ya da depolayan kişi hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

AKADEMİK KİTAPLARIN NEDEN ÜRETİLMEDİĞİ BELLİ OLDU

Telif haklarının ihlal edilmemesi ve korunması için duyarlı davranması gereken akademisyenlerimizin tam tersi hukukun ihlal edilmesine zemin hazırlaması ülkemizin ilim ve bilim alanında önemli eserler üretmesine ve bu üretilen eserlere emek verenlerin haklarının korunmasına zarar vermektedir. Akademik alanda kitap üretimi %1 oranında yok denecek kadar azken bu tür haksız kullanımlarla bu oran daha da azalmakta ve yurt dışından kitap ithal etmek zorunda kalınmaktadır.

ÖMRÜNÜ İLİME VE BİLİME ADAYAN İNSANLARIN ESERLERİNİN...

Akademik yayıncılık yapan yayınevleri hayatta kalmak için büyük uğraşlar vermektedir. Bin adet basılan akademik kitap bile satılmayarak raflarda kalmakta, yayımcılar üretim ve dağıtım maliyetini bile karşılayamamaktadırlar. Buna karşılık büyük emek verilerek hazırlanan kitap izinsiz yollarla bila bedel kanuna aykırı olarak fotokopi yoluyla ya da taranarak dijital ortamda çoğaltılmakta korsan olarak kullanılmaktadır.

Ömrünü ilime ve bilime adayan insanların eserlerinin haksız ve izinsiz kullanımları nedeniyle akademik eserlerin yayımlanması zorlaşmakta, hocaların yazma ve üretmekteki arzuları kırılmaktadır.

Yüksek Öğretim Kurumu ve tüm üniversitelerimizin telif haklarının korunması konusunda gerekli duyarlılığı göstermelerini bekler, korsanla mücadele etmeye yılmadan devam edeceğimizi vurgulamak isteriz.”