Ateş hattından Oscar'a doğru

HALEP'TEKİ SON ADAMLAR

Suriye'nin kadim şehri Halep'ten geriye koca bir enkaz kaldı.

Eşsiz güzellikleri içinde barındıran Halep, beş yıl boyunca aralıksız süren çatışmaların ardından hayalet kente dönüştü.

Suriyeli yönetmen Feras Fayyad ise bu kentin çocuklarından biri.

Yaşananları tüm dünyaya göstermek için kamerasını eline alan yönetmen, insani bir hikayeyi anlattığı belgeseliyle Oscar adayları arasına girdi.

BEYAZ BARETLİLER

Feras Fayyad "Halep'teki Son Adamlar"da üzerlerine düşen bombalara ve kurşunlara rağmen hayat kurtaran kahramanları anlatıyor. Yönetmen, "Beyaz Baretliler" olarak adlandırılan sivil savunma teşkilatının üyesi olan üç kişinin günlük yaşantısını beyaz perdeye taşıyor. Halit, Suphi ve Mahmut kuşatma altındaki Halep'te enkaz altında kalan sivilleri kurtarmak için canını ortaya koymaktan çekinmeyen cesur adamlar. Çekimleri yaklaşık dört yıl süren belgesel tamamen gerçek kişi ve olayları anlatıyor. Defalarca ölüm tehlikesiyle karşı karşıya gelen çekim ekibi filmi tamamlayabilmek için adeta canlarını ortaya koymuş. Suriye'de hapis yatan ve işkence gören yönetmen, ülkesinden ayrıldıktan sonra defalarca Halep'teki savaş bölgesine girip çıkmış.

ACILARIN SON BULMASI İÇİN BU RUHUN TÜM DÜNYAYA YAYILMASI GEREK

Geçtiğimiz yıl Sundance Film Festivali'nde en iyi yabancı film ödülüne layık görülen "Halep'teki Son Adamlar" Oscar'a da aday gösterildi. Filminin başarısını gerçekliğine bağlayan Fayyad, ülkemde yaşananları sanat yoluyla tüm dünyaya duyurmak istedim diyor ve ekliyor: "Bu filmde çatışmayı sona erdirmek ve acıyı durdurmak zorunda olduğumuz fikrini yansıtıyorum. Suriye'de her gün sivil ve masum insanlar katlediliyor. Halep'te savaşın ortasında insanlığın halen ölmediğine inandıran bu güzel adamları göstermek istedim. Acıların son bulması için bu ruhun tüm dünyaya yayılması gerek."

HALEP'TEKİ SON ADAMLAR"DA SURİYE SAVAŞININ HANGİ BOYUTUNA ODAKLANIYORSUNUZ?

Film çekimlerine 2013 yılında başladık ve 2016 yılının sonuna kadar devam ettik. Halep'te en ağır bombardımanların yaşandığı dönemleri merkeze aldım. Şehir bombalanırken sivillerin hayatını kurtarmak adına kendi canlarını ortaya koyan, enkaz altından sivilleri çıkaran beyaz baretlilerin cesaret dolu öykülerine odaklandım. Bu insanlar, arama kurtarma konusunda herhangi bir tecrübeleri olmamasına rağmen bu işi yapıyorlar.

BELGESELDE GÖRDÜĞÜMÜZ KARAKTERLER HER GÜN ÖLÜMLE YÜZ YÜZE GELİYOR. BUNUNLA NASIL BAŞA ÇIKIYORLAR?

Halit, Suphi ve Mahmut kuşatma altındaki Halep'te sivil halkı kurtarmak için kalmayı seçen vatanseverler. Onlar, tanıdıkları şehrin halkını ve komşularını kurtarmaya yönelik çözümler ürettiler. Ancak şu ikilemi de yaşadılar. Kendileri ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kaldıklarında kendi canlarını mı yoksa ailelerini mi korumalılar? Zor seçimler yaptılar ve yardıma ihtiyacı olan herkese koştular. Onların cesur ve gayretli çalışmaları milyonlarca sivile umut verdi.

ONLAR İÇİN BU FİLME DAHİL OLMAK ZOR DEĞİL MİYDİ?

Evet zor oldu. Bu kişiler sadece sivilleri kurtarmaya odaklanmışlar. Her an görüntülerinin alınması alıştıkları bir şey değil. Mesela kurtardıkları insanların ev ziyaretlerine gittiklerinde görüntülenmekten hoşlanmadılar. Bunu birileri görsün diye değil halkları için yaptıklarını hep söylüyorlar.

İŞKENCE GÖRDÜM

Peki siz çekim sürecinde neler yaşadınız?

Çekimleri üç yıl gibi bir zamanda tamamladık. O süreçte Suriye'ye giriş çıkış yapıyordum. Elbette zorluklar yaşadım ve korkularım oldu. Etrafımıza bombalar düşüyordu. Halit ve Mahmut enkaz altından cesetleri çıkarırken gördüklerimiz ve yaşadıklarımız çok ağırdı. Ancak amacım ve görevim orada yaşananları tüm gerçekliğiyle aktarmaktı. Ben sadece işime yoğunlaştım. Kameramı onların gözünden bir yolculuğa çıkardım.

DEVRİMDEN SONRA 2011 YILINDA TUTUKLANDINIZ. O DÖNEMDE NELER YAŞADINIZ?

Sivil ayaklanmaları ve sokak protestolarını anlatan bir belgesel çekmiştim. O belgeseli gerekçe göstererek beni tutukladılar. Hapishanede işkence gördüm. Birçok suçlama yönelttiler.

HAPİSTEN ÇIKTIKTAN SONRA SURİYE'DEN AYRILIP DANİMARKA'YA YERLEŞTİNİZ ÖYLE DEĞİL Mİ?

Ülkemi, şehrimi ve evimi terk etmek zorunda kaldım. Tekrar hapse atılabilirdim. Ölüm tehditleri alıyordum. Bir süre Ürdün'e gittim ve daha sonra Türkiye'ye geçtim. Danimarka'dan iş teklifi gelince de oraya yerleştim. Belgesel çekimleri sırasında ise Halep'te uzun bir zaman geçirdim.

BU BELGESELİNİZDE DÜNYAYA NASIL BİR MESAJ VERDİNİZ?

Bu filmde çatışmayı sona erdirmek ve acıyı durdurmak zorunda olduğumuz fikrini yansıtıyorum. Suriye'de her gün sivil ve masum insanlar katlediliyor. Halep'te savaşın ortasında insanlığın halen ölmediğine inandıran bu güzel adamları göstermek istedim. Acıların son bulması için bu ruhun tüm dünyaya yayılması gerek. Bir Suriyeli sanatçı olarak vatanım için üzerime düşen görevi yaptığıma inanıyorum.

KIYIMI DÜNYA GÖRSÜN

FİLMİNİZ ÇOK SAYIDA ÖDÜL ALDI. SUNDANCE FİLM FESTİVALİNDE EN İYİ FİLM ÖDÜLÜNÜN ARDINDAN EN İYİ BELGESEL DALINDA OSCAR'A ADAY GÖSTERİLDİNİZ. FİLMİNİZİN BU KADAR SES GETİRECEĞİNİ BEKLİYOR MUYDUNUZ?

Oscar'a aday olmak gibi bir hedefim yoktu. Öyle bir motivasyonla filmimi çekmedim. Uzun yıllardır yönetmenlik yapıyorum. Ülkemde savaş çıkınca da işimi sürdürdüm. Halep'teki kıyımı anlatmak için en iyi bildiğim yolu seçtim. Bu başarı da belgeselin gerçekliğinden geliyor. Ödül bu arada umurumda değil yaşananları dünya görsün istiyorum.

SAVAŞ SUÇLULARI HESAP VERECEK

SURİYE'NİN GELECEĞİ İÇİN NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?

Ben bir siyasetçi değilim. Bir Suriyeli olarak ülkeme adalet, barış ve ifade özgürlüğü gelsin istiyorum. Çünkü Suriye'deki savaş karanlık bir deliğe dönüştü. Çözüm bulmak için ciddi adımlar atılması gerekiyor. Fakat bu çözüm de adaletten uzak olmamalı. Savaş suçluları mahkemeye çıkmalı ve yaptıklarının hesabını vermeli. İkinci dünya savaşından bu yana hiçbir ülkede bu denli büyük savaş suçlarının işlendiği bir dönem yaşanmadı. Bunun hesabını mutlaka vermeliler.